Amsterdam, 23 september
Na drie dagen nauwelijks buiten te zijn geweest door een griep, is het nu, op de wandeling in de vroege zondagmorgen, alsof ik een tijdje weg bent geweest en de omgeving weer met een beetje afstand en verbazing zie.
Wat me herinnert aan de eerste dagen na de reis in Kenya die we, mijn dochter en ik, in augustus maakten.
Alleen was de verbazing toen meer vermengd met verwarring; een lichte cultuurschok.
Tijdens deze wandeling vandaag viel me bijvoorbeeld weer op dat de reclameborden( niet groter dan 1.20 bij 0,60m) in de straat een uitnodiging zijn voor theater- en muziek evenementen en een enkel kledingmerk, wat nu een erg luxe indruk op me maakt.
In Nairobi zijn veel reclame borden gigantisch groot (8 bij 3 meter) hel verlicht, die een verscheidenheid aan luxe gebruiksmiddelen aanprijzen.
En dat in een land waar een zeer kleine groep die middelen zich kan veroorloven en veel mensen moeten rondkomen van een euro per dag.
De reis naar Kenya was een wonder natuurlijk, opgehaald worden van het vliegveld door Bertil en door nachtelijk Nairobi scheuren, geen mens op straat, aankomen in een verrukkelijk appartement waar Adina al op ons wachtte, dat alleen al was een mooi begin.
En het zou steeds mooier worden en soms ook lelijker trouwens.
De verwarring, eenmaal weer terug in Nederland, bestond voor een groot deel uit de vreugde die ik voelde om tussen deze ongelofelijke weelde te zijn hier.
Na eerdere reizen buiten Europa, naar Azie in 2004 en 2011, vond ik Nederland de eerste dagen een welvarend en te aangeharkt land vol sacherijnige mensen…..
Nu vond ik de mensen aardig en het aangeharkte weldadig…
Hier wat aantekeningen die ik maakte tijdens de reis van drie weken.
9 augustus
Hoog in de lucht, met Egypte ver beneden ons, onderweg naar Kenya, lees ik een mooi stuk over Nairobi in de Groene Amsterdammer van deze week.
Een goed geschreven stuk met veel info over de status quo van Nairobi, interviews met Nairobians uit verschillende sociale lagen. zie
http://www.africa-journalist.com/artikelen/28-de-groene-amsterdammer/93-deze-groei-is-niet-vol-te-houden
Aangezien Bertil en Adina daar nu sinds een half jaar wonen en werken, is mijn interesse voor Nairobi gewekt en hun verhalen over het leven in deze snel groeiende stad, en het feit dat Kenya in Afrika voorop loopt met ontwikkelingen op het gebied van mobiele telefonie en internet, maken me nieuwsgierig.
Weinig weet ik over Afrika in het algemeen, en wat ik weet is van krantenberichten en tv journaals of documentaires, die vooral de problematische kant weergeven.
Nogal wat gruwelverhalen over bijzonder gewelddadige gebeurtenissen in verschillende landen hebben zich op mijn netvlies en in mijn geheugen gebrand.
En om onder andere deze reden was Afrika nooit een reisdoel voor me (behalve Marokko)
Zo hoop ik nu, behalve genieten van de reis met mijn kinderen, van mijn vooroordelen af te komen .
De verhalen van Bertil , de nieuwsbrief van Africa interactive, zie Africa Interactive
en Afrika Nieuws, en nu ook het stuk in de Groene, roepen een sfeer van hoop en jeugdige energie en inzet op.
Een aantal uren op het vliegveld van Istanbul, samen met Margita, was een beetje vervreemdend, het kon overal zijn, behalve dan misschien het grote aanbod van Turks fruit en Baklava in de taxfree winkels :-).
Maar Istanbul vanuit de lucht te zien is een bijzondere ervaring.
De vlucht Istanbul-Nairobi was lang en vermoeiend en dan weer met de voeten op de aarde te staan en met Bertil door de nacht te scheuren op de stille onverlichte Afrikaanse wegen( behalve de gigantische reclameborden) was een ongekende sensatie….
Inmiddels zit ik voor de comfortabele tent waar we hier in slapen, die staat op drie meter afstand van het kabbelende water van het Baringo meer.
De aapjes, met hun zwarte gezichtjes omringd door wit haar, schuimen de bomen af voor vruchtjes, de kleintjes zitten elkaar na en buitelen door de bladeren.
Er is voortdurend een orkest van vogels bezig die krassen, fluiten, piepen en ratelen, met mijn ongeoefend oor hoor ik er zo al zo’n 8 verschillende, die zonder ophouden met elkaar en door elkaar communiceren.
Gisteravond kwamen daar de krekels bij en geluiden die ik niet thuis kon brengen: grommen,knorren, sissen en zelfs brullen.
Vannacht was ik meerdere keren wakker en toen was het wel wát stiller….
In dat kabbelende water, op een paar meter afstand, zwemmen o.a. nijlpaarden, ze zien er zachtaardig uit maar zijn niet erg mensvriendelijk, ze schijnen je niet te willen eten maar kunnen je wel uitschakelen als ze daar zin in hebben.
Vooral ’s nachts komen ze aan land en dan moet je ze beter niet tegenkomen wordt verteld. Ik moest wel plassen, maar had de moed niet tot het licht werd :-)en als je deze varaan-achtige van 2 meter lang ziet die er ook woont .......
we maakten een mooie wandeling door de omgeving, met gids, die veel wist over de natuur en onder stenen zocht naar schorpioenen en andere kruipsels :-(
de volgende ochtend vroeg een boottocht op het meer, was betoverend, stil en toch vol leven.
We hebben eerst anderhalve dag met Bertil en Adina een stukje Nairobi verkend, wat ik erg indrukwekkend vond, een wereldstad, zoveel te zien.
Mensen tegenkomen die mij verbazen door hun lichaamsbouw en/of vorm van hoofd, de enorme verschillen in welvaart, vlak naast elkaar en door elkaar, de verzorgde kleding die men draagt.
De meerderheid zijn jonge mensen, die vriendelijk zijn en open, geenszins opdringerig zoals bijvoorbeeld in India.
We bezochten een‘borrel’in Nailab, een soort broedplaats voor multimedia-werkers, waar een diploma uit gereikt werd aan studenten, die een training van een jaar afgerond hadden.
Heerlijk om te zien hoe Bertil en Adina zich hier thuisvoelen en zich bewegen tussen de Nairobianen, en om wat Nederlandse vrienden en kennissen van hen te ontmoeten, onder het genot van een Tusker, het plaatselijke bier.
Grappig vind ik dat er nogal wat mensen met gewatteerde jassen aan en petten op rondlopen, zo dicht bij de evenaar, maar op 1650 m hoogte is het nu dus ‘winter’ en eten we na het bezoek aan Nailab in een restaurant buiten op het terras waar meerdere houtvuurtjes branden in kachels van klei.
Wat heel fijn is dat iedereen, die naar school gaat hier, engels leert, dat maakt een wereld van verschil voor de bezoeker! Hoog en laag opgeleiden spreken engels.
16 augustus,
Inmiddels zijn we bij het Victoriameer in Kisumu aangekomen, na vier dagen reizen, in een geweldige Toyota landcruiser, die we huurden met z'n vieren, en na op verschillende plekken gelogeerd te hebben.
Deze stad is de derde in grootte in Kenya en heeft weer een heel andere sfeer dan Nairobi.
We zitten in een fijn backpack hotel in de stad, op een groot dakterras met uitzicht op het Victoriameer.
Dat is ook weer opwindend na de vorige nacht midden in een groot bos te hebben geslapen; in Kakamega forest , waar we alleen waren met een bewaker en vele unidentified objects die we wel hoorden, maar niet zagen….
Vroeg in de ochtend maakten we een prachtige 4.5uur lange wandeltocht met een gids door het oerbos, stil lopen, luisteren, zien.....
En de nacht daarvoor in het comfortabele Kerio Vieuw hotel in Iten, op dezelfde berg waar Lornah Kiplagat, de olympische kampioene lange afstand hardlopen, een huis heeft en waar ze een trainingscentrum opgezet heeft voor atleten van hier en van buiten Kenya om op grote hoogte te kunnen trainen. Ze is getrouwd met een Nederlander en woont een deel van het jaar in Nederland.We bezochten het centrum en wilden wel blijven, prachtige sportzalen met de nieuwste machines, zwembad, sauna.
Het is mogelijk om als 'gewone' gast een kamer te huren.
Het uitzicht op de Keriovallei is adembenemend en de bloemen en planten die ik daar zag en nog nooit gezien had, ontelbaar, wat een schoonheid, mooi klimaat, gezonde lucht, beetje koud!
20 augustus
Weer wakker geworden in B en A's comfortabele huis.
Wat hebben we veel gezien en meegemaakt, wat heerlijk was dat, negen dagen met elkaar op stap in dit exotische land.
Zo meteen weer de stad in, waar de beëindiging van de vastentijd van de moslims gevierd wordt, een landelijke feestdag, en vanavond met de nachttrein naar Mombassa, op weg naar Tiwi, dorp aan de kust.
Maandag avond de 20ste zijn M en ik op de nachttrein naar Mombasa gestapt, Bertil en Adina gingen weer aan het werk in Nairobi.
De enige trein die er rijdt in Kenya(Nairobi-Mombasa) is een trein uit het tijdperk dat de spoorlijn aangelegd is, dus nu inmiddels nogal uitgewoond en krakkemikkig.
Twee bedden boven elkaar, het slapen ging best goed in die schommelende langzaam rijdende trein, maar vooral het eet-gebeuren was een sensatie. Er wordt gekookt aan boord! Er gaat iemand met een bel rond door de wagons als het diner klaar is…..
Dat je dan aan je tafel, met porselein en zilver gedekt, het eten in gangen opgediend krijgt! in die schommelende wagon, de soepterrine in balans houden leek bijna een circus act van de in uniform gestoken bedienden, geweldig, een dienst, ooit door Engelsen begonnen, wordt hardnekkig volgehouden, hoe lang nog? We hebben iets bijzonders meegemaakt!
En s’morgens het Engelse ontbijt, met toast, witte bonen en worstje naast het gebakken ei, boemelend door de steppeachtige velden met rode aarde en kale bomen, hier en daar een huisje van klei, met een familie en wat geiten eromheen.....
De reis duurde 15 uur, de afstand is 500km….
In Mombasa stond een taxi op ons te wachten.
Het huisje aan het strand, wat ik vanuit Nederland gereserveerd had, bleek groot en redelijk comfortabel maar wel behoorlijk vies.
Maar, belangrijk! met een fantastisch uitzicht op de oceaan! 20 stappen lopen en dan kunnen zwemmen in de turkooizen oceaan!
Na een dag schipperen met de viezigheid regelde Margita een ander huisje, wat kleiner, maar schoon en beter ingericht, ook met een panoramisch uitzicht op de continue veranderende oceaan, droombeeld….
Het hotelcomplex is een soort enclave, een grote goedverzorgde tuin met prachtige exotische bomen en planten en zo’n 40 verschillende bungalows er op, veel personeel, twee restaurants, een zwembad, strenge security, niet veel gasten, waarvan de meesten Keniaans.
Een paar kleine strandjes, tussen grote rotsen, heel privé, een enkele souvenir- of snorkeltrips- verkoper die langskomt, die niet aandringt gelukkig.
We zwemmen en luieren, lezen, doen yogaoefeningen en mediteren, heerlijk dus.
Omdat het om half zeven al donker is gaan we vroeg naar bed en staan vroeg weer op. Een droom…..
Hier maakten we ook een rit in een matatu, het meest gebruikte vervoer in Kenya, een belevenis, omdat je met z’n 15en, dicht op elkaar, in een bestelbusje zit, die keihard rijdt over de hobbelige wegen, met vaak harde afropopmuziek aan en waarvan de bijrijder aan de zijkant hangt om iedereen langs de weg aan te manen met ons mee te gaan.
Snel en erg goedkoop, op weg naar Diani beach, de populaire badplaats aan de oostkust van Kenya, het was er druk met handelaren in van alles en nog wat, tussen de vele toeristen, we waren extra blij met onze plek in Hillpark hotel in Tiwi na dit bezoek.
(in Nairobi zijn er veel motortaxi's, ook een belevenis, om achterop bij de taxichauffeur door het drukke verkeer te sjezen)
Maar eerst waren we met Bertil en Adina in Kisumo, waar we op de markt wat eten kochten, een boottochtje op het Victoriameer maakten( hebben o.a. de gruwelijke woekeraar; de waterhyiacint gezien, die voor zoveel problemen voor de vissers zorgt daar) en aten verse vis uit het meer in een van de restaurantjes in het haventje.
En dan het wildlife natuur park bij Lake Nakuru, wat een ervaring! een dag safari, met onze fantastische 4 weel drive Toyota toerden we de hele dag tussen de zebra’s, giraffen, wilde zwijnen, buffels, veel vogels waaronder flamingo’s, witte rinocerossen, apen, jackhalzen, gazelles en… leeuwen.
Dat we de leeuwen zagen was echt een bonus, want dat is niet elke dag mogelijk. Geweldig, wat opwindend om de dieren in hun natuurlijke omgeving te zien en horen en soms ruiken.
We zagen weinig andere toeristen, het is een heel groot gebied, waar al die dieren gewoon leven, worden niet gevoed of zo, alleen mogen er nu geen mensen meer wonen....
Het Nakurumeer is een van de meren van de Grote Slenk.
Het ligt ten zuiden van Nakuru en is beschermd zowel door de instelling van het nationaal park Lake Nakuru, als door de erkenning door de UNESCO van het gebied in 2011 als werelderfgoed. Het Nakurumeer maakt hier deel uit van het beschermde systeem van Keniaanse meren in de Grote Riftvallei.
Lake Nakuru
We woonden 3 dagen in een mooi huis op een uur rijden afstand van Nakuru, om daar ook een dag helemaal niets te doen, alleen lezen en wandelen en koken,eten,slapen.
Adina had een prachtig reisschema gemaakt voor deze vakantie, hotelkamers en huisje en tenten gereserveerd, en informatie verzameld, wat een weelde.
Vooral voor Bertil was het rijden erg inspannend, de wegen zijn smal en vol kuilen, het verkeer behoorlijk roekeloos, dieren en mensen lopen op de weg of er vlak naast.
De vele indrukken die je al rondreizende opdoet zijn naast erg interessant, ook vermoeiend en soms verwarrend.
De armoede is heftig zichtbaar en bijna voelbaar, de stemming lijkt vaak behoorlijk desperaat, wat ik denk te zien in de ogen en houding van de mensen, hoe ze naar ons kijken.
De grote schoonheid en lelijkheid naast en door elkaar, een doordringende ervaring van ongelijkheid, en dat alles gezien vanuit de zeer comfortabele Toyota....
Wat ik nou precies zo lelijk vond is uiterst moeilijk te beschrijven.
Als ik kijk naar de mensen waar Bertil en Adina mee werken zie ik jonge enthousiaste mensen, vol goede moed en inspiratie en ook in grote delen van Nairobi en de ander steden waar ik was, zag ik een optimistische wereldstad-stemming.
Het lelijke zit em erin dat je ziet dat; grote delen van de stad en zeker van de dorpen de gebouwen bouwvallen zijn, vaker dan niet samengesteld uit oude stukken plastic en stenen en sloophout;
dat een fiets al een enorme luxe is die dan ook als taxi gebruikt wordt, dat veel mensen , ook veel ouderen, enorme vrachten dragen op hun rug en hoofd, bij gebrek aan vervoer, dat veel mensen, kinderen, geen schoenen hebben en duidelijk grote afstanden lopend af moeten leggen, dat er veel vooral tweede hands spullen te koop zijn overal op straat, dat op alle wegen en kruispunten de hele dag mensen langs de autoos lopen om dingen te verkopen, dat de wegen in zeer slechte staat zijn zodat het verkeer erg gehinderd wordt en vervoer van kwetsbare spullen zoals groenten en fruit een probleem, dat langs de wegen veel jonge mensen rondhangen en slapen die duidelijk niets te doen hebben…..er is geen werk....
dat mensen je aanklampen om iets van ze te kopen.
Dat de mensen die het beter hebben hun huizen moeten laten bewaken en de auto’s op slot moeten houden als ze onderweg zijn.
Het zijn natuurlijk maar oppervlakkige observaties van een toerist, van de buitenkant.
Opvallend vond ik dat in het openbaar vrijwel geen traditionele kleding te zien is en ook geen ‘eigen’ stijl, een soort westerse stijl wordt 't meest gedragen.
Het feit dat je niet kan fotograferen omdat mensen dat niet willen tenzij je het vraagt en er voor betaald, is begrijpelijk maar ook ingewikkeld….
Zo heb ik bijna geen foto’s van mensen en alleen van landschappen en bloemen.
Ondertussen hebben M en ik hier aan het strand echt het droomplaatje: wit strand met veel mooie schelpen, turkooiz gekleurde oceaan, palmbomen en exotische bloemen en dieren en vriendelijke, goedlachse mensen.
Maar onderweg hiernaartoe zagen aan de rand van Mombasa het ergste wat we gezien en vooral geroken hebben: jongens levend op een gigantisch grote rokende vuilnisbelt, een paar stokken met wat gescheurde stukken plastic erop als huis.
De stank is heeeel erg, de trein reed langzaam en we reden een minuut of 10 vlak langs die stinkende hel waar we een twintigtal jongens in de rotzooi zagen wroeten, op zoek naar verkoopbare waar.
Er zijn natuurlijk meer plekken als dit, maar als toerist zoek je dat niet op.....
Het is wel een emotionele achtbaan waar we af en toe door heen gaan; geluk om de mooie natuur en mooie mensen te kunnen zien, en verdriet om de armoede die je tegenkomt.
Maar drie weken is ook een korte tijd om alle indrukken te verwerken en het was goed om de laatste dag ook Bertil's werkplek te zien en zijn collega's te ontmoeten en hun enthousiasme en inzet over hun werk en toekomst te zien en horen.
en was het heel aardig om een demonstratie te zien van een groep die zich inzet voor ‘ the I am Kenyan Project’ , met spandoeken en t-shirt waarop I am Kenyan, zie I am Kenyan. om mensen op te roepen goed met elkaar samen te werken en de komende verkiezingen zo vredig mogelijk te laten verlopen.
En deze film die ik gisteren zag via Bertil’s twitter account, gemaakt door Bertil en zijn collega, laat zien dat er door veel jonge mensen een grote inzet is om zaken te veranderen : Open for change zie 'for the best'
Het was een prachtige reis, wat een spannend land! we hebben niet anders dan aardige en behulpzame mensen ontmoet en betoverende landschappen gezien en een goede indruk gekregen van het leven wat Bertil en Adina hier hebben.
Mijn vooroordeel is zeker bijgesteld en ik ben blij dat ik een ingang heb gevonden in ‘Afrika’ doordat Bertil en Adina ons daar welkom heetten en met ons die reis hebben gemaakt.
En ik hoop zeker nog meer van Afrika te kunnen zien en beleven, ins Allah.
