UPAYA

Nu zijn het weer de gemengde gevoelens, de tegengestelde gedachten die leiden tot het maken van een nieuwe blogpost: mijn enthousiasme over het gebruik van het internet en tegelijkertijd de gène daarover, want: is het escapisme?

Op het net gebeurt zoveel waar ik wat aan heb:

      de krant, het nieuws, Blogs,  mail,  de voorbereiding op de reis naar Japan ,  naslagwerk over zenboeddhisme, over boeddhistische geschriften, naslagwerken over kunst,  muziek, film, Youtube, Openculture, dans, literatuur, e-books, wiki's, fotografie, ....

      


      





      In real life, de realiteit, is er voor een deel 'de strijd' met het onvolmaakte leven, het moeizame communiceren, grote onzekerheid over van alles, verbijstering vaak.......naast vele zintuiglijke genoegens en plezierige gevoelens.

Bij on-line, het internet, gaat het wat mij betreft over: avonturen beleven, alsof je op reis bent, om iedere hoek weer iets nieuws (gegeven dat je de tijd hebt, die luxe, en niet voor werk op het net moet zitten) en over de kunst van het ordenen, vondsten te gebruiken, wat misschien wel een bedrieglijk gevoel van 'overzicht hebben' geeft, een zekere controle ......

Op het net is zo veel te dòen: de vele begeleide meditaties-, zen, tai chi-, yoga-, sumi-e-, koken-, fotograferen-,klussen- en over wat al niet -instructiefilmpjes en podcasts.
En de vele interactieve mogelijkheden, voel mij gezegend in deze tijd en op deze plek te leven.
En wat escapisme betreft, want zo voelt dat soms, dit genieten van de luxe: wat zou ik moeten/kunnen doen om het leed, de honger, de pijn, het gemis van onderwijs, waar  een groot deel van de wereldbevolking onder lijdt, te verhelpen, ik weet het (nog) niet, voorlopig.... 

Een verontrustend beeld van een gedigitaliseerde samenleving is te zien in Black mirror, een engelse tv serie,  gemaakt door Charlie Brooker.                                                                                          

Elke aflevering van Black Mirror heeft een andere cast en een aparte verhaallijn. Overkoepelend thema vormen de snelle technologische ontwikkelingen in de 21e eeuw en hoe deze de werkelijkheid               beïnvloeden.                                                                                       

Ik zag de aflevering '15 Million Merits', en Be right back,  goed gemaakte,  nieuw soort griezelfilms, vind ik.                                                                                                                                   

Trailer van 15 Million Merits: http://youtu.be/Fay3bevS0HM

Een van de dingen die ik de afgelopen week zag en waarvan ik genoot op 'het net' is dit: 

bij TED: Kirstin Neff over 'the space between self-esteem en self compassion' 
https://www.youtube.com/watch?v=IvtZBUSplr4&list=FLM5KqJa9cFKmw1-dBgKM8og

Daar kwam ik terecht door een begeleide meditatie van Kirstin Neff op mijn meditatie-klok/bel App: "insight timer' van https://insighttimer.com/

Ook haar site van is een waardevolle vondst: http://www.centerformsc.org

Waardevol omdat sommige van deze begeleide meditaties op de site tijdens het 'zitten' aandacht geven aan moeilijke emoties (als je daar last van hebt): welke emoties zijn er nu? wat voor fysiek gevoel geeft dat? waar zijn deze emoties voelbaar in het lichaam? Kun je ze toelaten?

Die emoties voelen en toelaten, herkennen, ervaren en benoemen brengt inzicht en daarmee een zekere verlichting, verbetering , verheldering.

Heel Amerikaans die digitale instructies, maar zoals Butsudo al opmerkte in zijn blog over gemis aan Nederlandstalige instructies en podcasts: vele Amerikanen wonen te ver van een meditatiecentrum om daar regelmatig naar toe te gaan, zij hebben veel baat bij de mogelijkheden om op het net te kunnen oefenen en communiceren, vandaar de vele boeddhistische sites met dharmalessen, oefeningen, info en soms Skype sessies met de leraren.

http://site.butsudo.nl/2013/10/17/waar-blijven-de-nederlandstalige-boeddhistische-podcasts/

Via de selfcompassie-site kwam ik nog iets interessants tegen: een nieuw multimediaboek over COMPASSIE. 
Alweer opwindend, mijn eerste multimediaboek, e-book met video- en audio-fragmenten over een mooi onderwerp en misschien een goede opvolger voor het door mij zeer gewaardeerde boek 'Compassie' van Karen Armstrong? 
Merkwaardig genoeg wordt zij/haar boek niet genoemd voor zover ik het nu gezien heb.
Het boek is gratis te downloaden http://www.compassion-training.org/ in verschillende soorten bestanden, op de meeste e-readers kan het niet compleet met video gelezen worden, op Ibook wel.

KUNSTEN en kunstjes

En wat ook voeding voor de ziel was: een bezoek aan het Boijmans van Beuningen museum in Rotterdam.

Wat een feestdag! met de Kokoschka app op mijn Iphone, nog nagenietend van de inspirerende Art-tube film waarin op magische(technisch kunstje) wijze Kokoschka geïnterviewd word anno 2013 (Kokoschka stierf in 1980) ging ik op weg.

http://www.arttube.nl/nl/video/Boijmans/Kokoschka/interviewNLD,

Een paar uur bracht ik door op deze tentoonstelling, heerlijk zo'n audiotour, wat een passie! zichtbaar in het werk en in de verschillende interviews met hem, die daar te zien zijn.

Diep geraakt (sorry) door zijn beschrijving van hoe hij er toe kwam om, dat wat hem schokte, welk onrecht hij zag en meemaakte, te gaan 'verbeelden' op het doek. En hoe hij een School van 'ZIEN'  opzette, om les te kunnen gaan geven zoals hij vond dat nodig was.

Ik weet weinig van beeldende kunst maar kijk er, al zolang ik mij kan herinneren, heel graag naar, het is een ander soort taal, direct naar het hart.....  broodnodige inspiratie om de rauwe wereld-werkelijkheid aan te kunnen (of zoiets) voor het herstellen van evenwicht in mijn ziel/gemoed/hoofd
van de schoonheid en de troost.

Met alleen 'zitten' en alles toelaten wat zich aandient, mooi of lelijk, goed of kwaad, kom ik er niet ...... Schoonheid wordt opgezocht, om te genieten.......

UPAYA, behulpzame middelen om 'wakker' te worden, is een term uit het Mahayana Boeddhisme, bij Nico Tydeman leerde ik dat alles UPAYA is uiteindelijk, zo staat in de Lotus sutra.....

LUXE

De studieklas van Nico Tydeman over de Lotus Sutra die ik volg in het Kanzeon zen centrum doet me groot plezier.

"De Lotus Sutra wordt beschouwd als een van de belangrijkste en meest invloedrijke sutra's, of heilige geschriften, van het boeddhisme. Het is van zeer grote waarde in het Mahayana-boeddhisme, dat zich over heel Oost-Azië heeft verspreid. De kernboodschap is dat boeddhaschap – een innerlijke levensstaat van absoluut geluk, vrijheid van angst en van alle illusies – inherent aanwezig is in al wat leeft. Door deze innerlijke levensstaat verder te ontwikkelen zijn alle mensen in staat hun problemen te overwinnen en een vervuld en actief leven te leiden en midden in de samenleving te staan. In plaats van te wijzen op de vergankelijkheid en de daaruit voortvloeiende noodzaak om aardse verlangens en gehechtheden uit te bannen, benadrukt de Lotus Sutra de verheven realiteit van de boeddhastaat die inherent is aan al het leven. Het is dan ook een leer die op diepgaande wijze de realiteit van het dagelijkse leven bevestigt en die aanzet tot een diepe betrokkenheid bij anderen en de menselijke samenleving in haar geheel". (wikipedia)

De behoefte meer te weten over de zentraditie waar ik in sta is groot, maar de oude geschriften zijn nogal ontoegankelijk voor me. Hoe fijn is het dan Nico Tydeman' s visie over deze belangrijke soetra te horen, waardoor de tekst enigszins begrijpelijk wordt gemaakt, door zijn heldere uitleg en humor.

En ook thuis de verschillende Lotus Sutra interpretaties/publicaties te kunnen vergelijken( met mate want niet eenvoudig) is een mooi avontuur.
Ik heb nu 2 digitale publicaties :
Lotus Sutra, een erkende Engelse vertaling door Watson Burton.

The Lotus of the true law een vertaling uit 1884 door H. Kern uit Sacred Books of the East, Vol XXI.

en drie papieren versies in huis:
Opening the heart of the cosmos, insights on the Lotus sutra, Thich Nhat Hanh uitg. : Parallax press, Berkeley, CA.

De drievoudige lotus soetra, een vertaling uit het engels van The threefold Lotus sutra van Rissho Kosei-kai, door Paul Hoornaert, uitg. : Servire

Hedendaags Boeddhisme, een moderne interpretatie van de Drievoudige Lotus Soetra, van Nikkyo Niwano die een Engelse vertaling maakte uit het Japans. uitg.: Servire

Wat en rijke geschiedenis! duizelingwekkend, want de teksten zijn belangrijk voor het begrijpen van het Boeddhisme, maar zo moeilijk te duiden, vind ik....
Al is het bij zen-beoefening het meest belangrijk te 'zitten', zazen te beoefenen, aandachtig te zijn bij alles wat je doet, is het ook belangrijk om te studeren en steeds vragen te stellen, te onderzoeken; is dit juist wat ik doe en denk?? Hou ik mezelf niet voor de gek? verzin ik niet van alles? hoe zit het met mijn compassie?
De spaarzame inzichten gelden immers alleen voor jou, niet voor anderen, die hebben hun eigen inzichten, en: er is niemand die zegt wat je moet doen of laten, vind je weg.......vraag alleen de goede raad van een gevorderde zen beoefenaar voor je zen-weg.

Podcast
Een ander plezier wat me laatst overkwam als zenstudent was de ontdekking van een 8 delige podcast van Norman Fischer op UPAYA.ORG over de Shobogenzo en dus over Dogen, grondlegger van Soto Zen.

" Dōgen Zenji ook geschreven als Dōgen Kigen , of Eihei Dōgen of Koso Joyo Daishi) (19 januari 1200 – 22 september 1253) was een Japanse Zen-leraar, en oprichter van de Soto-stroming van Zen in Japan. Hij staat bekend om zijn vele geschreven werken waaronder de Treasury of the Eye of the True Dharma of Shobogenzo, een verzameling van 95 verhalen over boeddhistische gebruiken en verlichting (boeddhisme).
Biografie: Dōgen werd vermoedelijk geboren in een welgestelde familie, als buitenechtelijk kind van Minamoto Michitomo; een hoge rangs ashō "Councillor of State") aan het Keizerlijk hof.
Dōgen werd een lage-rangs monnik in het klooster van de berg Hiei; het hoofdkwartier van de Tendai-stroming van het Boeddhisme. Hij kon zich echter niet vinden in deze stroming, vooral niet in het standpunt van Tendai dat mensen van nature verlichting verkrijgen. Dit strookte volgens hem niet met het idee dat de Boeddha’s verlichting zochten en pas verkregen na het verrichten van een bepaalde taak.[3] Dōgen verliet daarom het klooster in de hoop dat andere Boeddhistische meesters hem meer konden vertellen over hoe de vork in de steel zat.
In 1223 vertrok Dōgen naar China. Daar bezocht hij de voornaamste Chan-kloosters in de provincie Zhejiang. In 1225 bezocht hij een meester genaamd Rújìng J. Nyōjo, de negentiende patriarch van de Chaodong-stroming van het Boeddhisme. Van hem leerde Dōgen de basisprincipes van het Chaodong, welke later zouden dienen als basis voor Soto. In 1227 kreeg Dōgen van Rújìng de Dharma-transmissie, en de mededeling dat zijn zoektocht ten einde was.
In 1227 of 1228 keerde Dōgen terug naar Japan. Hij vestigde zich eerst in Kennin-ji, maar kreeg door zijn nieuwe ideeën over Boeddhisme als snel onenigheid met de Tendai-monniken daar. In 1230 trok hij zich daarom terug in een verlaten tempel op de plaats van het huidige Uji. In 1233 stichtte hij de Kannon-dōri-in, die al snel werd uitgebreid met andere tempels. Hij kreeg veel volgelingen die zijn versie van het Boeddhisme aanhingen. Dōgens Boeddhisme kwam bekend te staan als Sōtō.
Dōgen bracht de laatste jaren van zijn leven door met het schrijven van zijn werken over Boeddhisme. In 1253 stierf hij al gevolg van een ziekte. " (Wikipedia)

Alweer was het een luxe om  de bespreking door Norman Fisher van de ingewikkelde Shobogenzo teksten te kunnen beluisteren, op de Ipod, wandelend in de duinen bij Bloemendaal!
Het is een serie van 8 dharma lessen; ' Beyond Thinking: Dogen’s Teachings on Zazen' door Upaya.org op het net gezet, gratis, wat een cadeau!
http://www.upaya.org/dharma/,

En dan is er ook nog het genieten van de hoorcolleges van prof W.van Gulik: 'Traditie en vernieuwing in de Japanse kunst en cultuur ' bij de HOVO op de VU. In voorbereiding op een reis naar Japan die ik volgende lente wil gaan maken.

Japan interesseert me al sinds ik in mijn jeugd de eerste prenten uit Japan zag, zo anders dan alle kunst die ik tot dan zag, en toen ik met batik aan de slag ging, begin jaren 70, inspireerde de Japanse kunst en toegepaste kunst me het meest.

                           batik lampje in de Frozen Fountain 1986

                            etalage expo batik lampen in Enkhuizen 1995


Foto's
En nu weer aan de slag met de foto opdracht van de fotografie-cursus die ik volg, deze week: 'vergankelijkheid',
Om zaterdag de resultaten te laten zien en te bespreken bij/met Lia Meydam, fotografe en docente fotografie.

GEEN ZELF, GEEN ANDER

De zeeën van tijd die ik nu heb worden vooralsnog doorgebracht in ledigheid, met plezier en met een klein vleugje onrust.
Onrust over waar ik me op zal richten de komende tijd, huiverig voor nieuwe verplichtingen, na 65 te zijn geworden.
De vrije tijd,het mooie weer, de lange wandelingen die ik maak, maken dat deze tijd als een vakantie in eigen land wordt.

Allemaal een heerlijk luxe, er zijn weinig persoonlijke problemen op het moment, als ik de krant niet lees of het nieuws niet zie, maar als ik dat wel doe, kan je de problemen dan persoonlijk noemen?? in het grote geheel is het dat natuurlijk wel en zou ik, zoals Jules Prast laatst in zijn blog schreef, mee moeten lopen met een vredesmars naar Syrië: http://site.butsudo.nl/Boeddhistisch dagblad
Op het moment onderzoek ik 'verlichting', wakker worden, bevrijding, niet-weten(ervaren)'doe het niet doen',het 'loslaten' van het ego(als dat al zou kunnen en wie besluit dan tot loslaten?) Deze begrippen, ideeën, ervaringen binnen het Boeddhisme en Advaita houden me al jaren bezig.

Onderzoek naar: wat is ego, wat is zelf en niet-zelf. Zo doende kwam ik via het digitale Boeddhistisch dagblad Boeddhistisch dagblad o.a. terecht bij Jules Prast en bij niet-weten.nl
(op deze bijzondere site staat ook een groot aantal quotes over 'niet weten' uit werk van Nico Tydeman).

Ach, zo wonderlijk, waar je allemaal wel niet terecht komt op het net, als je wat wilt weten over niet-weten.
Weten over niet weten is slechts een notie, het niet-weten werkelijk ervaren is het ultieme, de bevrijding, het ontwaken van/uit de illusie....
Niet weten heeft, zover ik het begrijp, van doen met leven vanuit het besef dat het 'zelf' niet bestaat, zoals dat in het boeddhisme wordt gesteld en in de advaita filosofie, niet-twee, geen zelf- geen ander....

Zo kwam ik ook bij een van de vele Youtube filmpjes waarop Tony Parson spreekt over zijn ervaringen met dit gegeven; geen zelf, het is niet Tony Parson die spreekt :-)....Tony Parson
en bij Jeff Foster.... Jeff Foster

Weet , ken , leef het niet-weten, het niet-zelf, jíj bent het niet, het is wat het is, dit is hèt.....
Alles wat je denkt dat jij moet doen of kan doen is onzin, alles is er al, alles gebeurt, het is een illusie dat je denkt dat JIJ alles doet...
Moeilijkheden komen voort uit het idee van zelf en de ander, die afgescheidenheid voelt als onvolledig zijn, als pijnlijk, maakt altijd op zoek naar beter, naar anders......
Ze spreken over de ervaring van egoloos zijn, ze doceren geen methode om dit te verkrijgen omdat er geen methode is en geen leraar ;-)

In de zen-beoefening zit me dat regelmatig dwars:
je bewegen in het nu, niet ergens anders- of iets anders willen zijn, geen voorkeur-geen afkeer hebben, tegenover of naast: mijn best doen, concentratie, meditatie, soberheid, niet liegen, niet stelen, doe het goede, vermijd het kwade.
Denken dat je verlichting kan 'verdienen' is een misvatting, hoor en lees ik hier en hoor ik in de zendo.
Er wordt bij de zen-beoefening gesproken over het idee van 'absoluut ' en 'relatief', twee werelden; leven in het relatieve en je bewust van het absolute....
De nondualisten zeggen dat er maar één wereld is; DIT, dit moment, deze werkelijkheid.....er verandert eigenlijk niets als je 'bevrijd/verlicht' bent, dat wat er verandert kan je niet in woorden uitleggen, slechts ervaren....


Begrijpen doe ik het niet....het denken zit juist in de weg schijnt het....net als bij de koan praktijk.
Nico Tydeman, Lida Kerssies, Thich Nhat Hanh en ook deze heren zeggen: onzin dat streven naar verlichting, het is hier, je bènt verlichting
Er is geen goed en er is geen kwaad, er is alleen maar DIT. Nou ja dit is wat erg kort door de bocht, en ik doe hier geen recht aan wat mij en vele anderen bezig houdt: hoe het leven zo goed mogelijk te leven? zo liefdevol mogelijk, zonder anderen kwaad te doen, en daar zijn vele antwoorden op gevonden.......ultieme waarheid bestaat niet, gelukkig zeg ik nu....

Non-dualiteit, ik ben het weer kwijt, soms daagt het heel even.....het is een intrigerende zienswijze.

Sinds lange tijd was ik weer in de OBA op het Oosterdokseiland en vond bij de religie-afdeling een mooi werkje over dit onderwerp: GEEN ZELF, GEEN ANDER door Richard Sylvester, uitgegeven bij Samsara, die onder andere schrijft:
"Taal beschrijft van nature dualiteit- gebeurtenissen, ervaringen, dingen, gedachten, gevoelens. Verschijnselen. De dingen die gebeuren.
Er is geen taal die non-dualiteit kan beschrijven. Op zijn hoogst kunnen we er op zinspelen"

En; " Spirituele bevrijding valt niet te bereiken, maar is eerder een verlies. Het verlies van het gevoel dat er een afgescheiden individu is dat kan kiezen iets te doen om bevrijding te bewerkstelligen"....

BANJER IS DOOD

Banjer is dood,
Na een aantal doorwaakte nachten in de afgelopen week, heb ik besloten mijn lieve hond Banjer in te laten slapen, zoals dat ook wel genoemd wordt.
Duidelijker is: 'hem een spuitje te laten geven door de dierenarts', want zo is dat gebeurd.
Dat was een hèèl erg heftig en naar moment en tegelijkertijd een soort van goed moment, want dit had ik al té lang voor me uitgeschoven, wachtend op zijn natuurlijke dood.
Het lieve beest had al maanden geen fijn leven meer, behalve dat hij al een aantal jaren doof en blind was, kreeg ie last van dementie, stond uren in een hoekje van de kamer of stommelde onrustig tussen de tafel en stoel-poten door, ertussen verstrikt rakend omdat zijn spier-coördinatie niet meer goed werkte.
Als dat gebeurde, en dat gebeurde steeds vaker, dan begon ie te gillen, een hele hoge paniekschreeuw, wat weer bedaarde als ik hem bevrijdde.
De dierenarts was er niet zeker over of ie pijn had, zijn rugje was mogelijk wel pijnlijk, maar niet continue, hij was vooral al èrg oud en dement.
De pijnstillers, die hij kreeg, leken niet te werken en het onregelmatige en plotselinge hoge paniek-janken kwam steeds meer voor.
Dat gebeurde steeds vaker 's nachts en op woensdagnacht begon ie zo heftig te huilen/gillen in zijn mand dat ik bij hem ben gebleven die nacht en hem steeds weer even rustig kreeg tussen het janken door.
Die nacht besloot ik om de dierenarts een einde aan Banjer's lijden te laten maken.

Dat moment is moeilijk te beschrijven, het gaat zo snel, alsof je het dier een kogel door de kop schiet.
Maar goed, in mijn armen, stevig vastgehouden, kwam een einde aan zijn bijna 18 jaar leven met ons.

Een verwarrende mix van emoties gebeurde; verdriet om hem te moeten missen, opluchting dat zijn lijden voorbij was en mijn zorgen over hem ook...

Ik nam hem mee naar huis in een doos, waarin hij nog een nachtje thuis in de huiskamer heeft gestaan, zodat ik af en toe nog even naar hem kon kijken en hem kon voelen, lieve Banjer, langzaam steeds kouder wordend...
De volgende ochtend hebben mijn vriendin Carla, mijn broer Sjaak en ik hem begraven in Sjaak's mooie volkstuin.

Het weten dat hij daar mocht 'liggen' was al bij de laatste gang naar de dierenarts een troost, de voorbereiding voor het maken van het grafje een behoefte en onderdeel van het afscheid.

Wat hebben we veel plezier met hem gehad, als gezin en later, toen de kinderen het huis uit waren, als maatje, altijd overal mee naar toe, op de fiets, in de trein, in de auto.
Lopen, veel gelopen met hem, aanvankelijk altijd los, ook in de stad, later toen ie doof en blind werd kon dat niet meer.....

De mooiste foto's van hem zijn buiten gemaakt, op het strand, waar ie hèèl hard kon rennen....

BALANS

Een nieuw avontuur is begonnen.
Als je in Nederland dit jaar 65 en 1 maand oud bent, ontvang je een AOW uitkering, die genoeg is om van te leven, mits je die 65 jaar in Nederland ingeschreven hebt gestaan.
Wat een luxe!
Nieuwe mogelijkheden wat tijdsbesteding betreft.
De kunst is, mijns inziens, geen hoge materiële eisen te stellen en goed zelfstandig kunnen 'denken'.
Er zijn natuurlijk vele zaken die de vrijheid van tijdsbesteding van de 65+er kunnen beïnvloeden, zoals gezondheid, familiesamenstelling, bestaande verplichtingen, maar als die omstandigheden gunstig zijn(wat ik als gunstig beschouw)is er meer ruimte voor nieuwe stappen.

Nieuwe kansen, nieuwe vragen:
wat wil je?
wat moet je?
wat kan je?

Wat een luxe, tel je zegeningen....en onderzoek de mogelijkheden: nieuwe afwegingen, nieuw ontdekkingen, zoals:

Ga/moet ik mijn financiële toestand opkrikken? ja, omdat ik wil reizen.
Om met mijn oude beroep(batikker, lampenmaker) wat te kunnen verdienen is een wens van me, maar niet meteen uitvoerbaar....

Een van mijn laatste lampen, met zeefdruk:

Het 'ouderen' werk waarnaar ik solliciteer betaald minimaal, maar helpt me te sparen voor de reis naar Japan die ik in gedachte heb.

Maak ik mezelf nuttig?
Vrijwilligerswerk is er volop, dus als ik dat wil is daar mogelijkheid toe, en ja ik wil een deel van mijn tijd aan het algemeen nut besteden, maar in welke richting dan.....

Wat wil/moet ik leren? altijd al het liefst elke dag iets nieuws, heb me daarom ingeschreven bij de HOVO om een seizoen een college te volgen bij prof.dr. Willem van Gulik: 'Japan, traditie en vernieuwing in de Japanse kunst en cultuur', en voor een studieklas bij Nico Tydeman, in het Zen centrum Amsterdam, over de Lotus sutra.

Er is de wens om veel Sumi-e te kunnen doen, te oefenen, zonder verwachting ;-)

En wat voor invloed heeft die vrijheid op mijn meditatiepraktijk? meer retraite? meer studie? meer diepte? meer dana voor de sangha?
Veel wensen, maar of dat allemaal gaat lukken hangt ook af van mijn fysieke gesteldheid en mijn doortastendheid/mijn laksheid/mijn onzekerheid.

Stevig zelfonderzoek doen (in stilte) èn in de wereld staan en dienstbaar zijn, dat is het mooiste.
Die balans is belangrijk èn moeilijk.
Balans tussen wat ik wil (ego), wat kan en wat wenselijk is.

Maar belangrijker nog, waar het vooral om gaat is: verandert er iets in je relaties?(waarom zou het?) moet daar iets gebeuren?
Over balans gesproken......

Er zijn culturen waar je als je deze leeftijd bereikt, een 'oudere' wordt, je geacht wordt en de mogelijkheid krijgt je spirituele leven als het belangrijkste te zien en beleven, het sociale deel heb je volbracht als gezinshoofd, je trekt je terug in afzondering....
althans, dat geldt voor de mannen....


Te veel verwachtingen over verandering is wat verdacht, want in wezen verandert er natuurlijk niet zoveel...
Maar dat je deze overwegingen kan maken ervaar ik als een groot voorrecht.

Steeds speelt bij dit schrijven ook de notie 'wu wei' door mijn hoofd: doen door niet te doen, doen wat moet gebeuren, doen wat vanzelf gaat.....Lao Tsze

Dat zou nog eens 'balans' zijn.