Dukkha en vooral Sukha

Soms is de notie dat alles voortdurend veranderd enigszins ontregelend, maar het kan ook een erg energieke draai geven aan het dagelijks bestaan.

Van sommige dingen denk je dat verandering niet snel genoeg kan gaan, zoals begrip van mensen onderling over hun verschillen in cultuur of geloof, van andere zaken zou je liever willen dat het niet zo snel veranderde: je geluk en liefde, gezondheid, je welvaart.....

Toen ik lang geleden kennis nam van de boeddhistische stelling dat alles aan verandering onderhevig is, vergankelijkheid een gegeven, was dat een moment van geluk....

En wat later kwam het idee bij me binnen van 'onderlinge afhankelijkheid', dat alles met elkaar verbonden is en niets 'op zich' bestaat : ook bevrijdend.

Alle geleidelijk aan verworven inzichten maken het ouder worden wat lichter en waardevol.
Gelukkig, want makkelijk is het niet, het verval.....

Dat 'alles' steeds minder wordt is misschien een uitdaging om dat waardig te ondergaan, maar je hebt wel energie nodig om die uitdaging aan te gaan.

Maar de vreugdes, en die zijn er, geven energie.

Het zijn soms onverwachte dingen, zoals gisteren beluisterde ik een stukje van een onlangs gegeven Dharmales, een lezing, van Thich Nath Hanh, waarin hij uitlegde dat 'instant happiness' mogelijk is.

Hij leidde de luisteraar naar de ademhaling, wat je meteen ‘ in het moment’ brengt en meer op het innerlijk gericht, en vervolgens je aandacht naar de ogen, o wonder !
de ogen, het zien van al die kleuren en vormen, van ruimte en van details, het zien is een vreugde die blinden en slechtzienden natuurlijk niet als instant happiness kunnen beleven, maar voor de zienden kan het aandacht geven aan -het wonder van de ogen- voor vreugde zorgen.

Deze leraar gaat meteen de diepte in: wat voel je, zie je, denk je, wie ben je?

Dat lijkt misschien niet altijd praktisch, moeilijk om bij te blijven in de dagelijkse chaos ook, maar T N H is wel de meester van het geëngageerde boeddhisme, gericht op het dagelijks leven en sociaal bewogen.

“ Verander de wereld en begin bij jezelf”.

"Als je jezelf kent, ontstaat compassie”

de uitgebreide website van Plumvillage, de kloostergemeenschap van Thay in Frankrijk is een bron van inspiratie:

http://www.plumvillage.org/video-audio.html


RUMI

En vorige week was ik bij een lezing over de dichter en mysticus Rumi door Paul Mulder, georganiseerd door Lida Kerssies voor de studenten van het Zen centrum Amsterdam.

Voor mij een oefening in kijken, luisteren zonder meteen een mening te vormen, een oordeel te hebben.

Gedichten van Rumi werden voorgelezen, met muziek van de ney fluit op de achtergrond.
Hier een deel van de begeleidende tekst:

"Hunkering en vereniging"
door Paul Mulder.
Over de betekenis van Mevlana Rumi voor deze tijd


De hele dag denk ik er over,

s’avonds zeg ik het:

waar kom ik vandaan, en wat word ik verondersteld te doen?

Ik heb geen idee.

Mijn ziel komt van elders, zoveel weet ik,

en ik neem mij voor daar te eindigen.

Deze dronkenschap begon in een andere kroeg.

Wanneer ik terugga naar die plaats

zal ik volkomen nuchter zijn.

Ondertussen ben ik als een vogel van een ander continent,

die hier in deze dierentuin zit.

De dag zal komen dat ik wegvlieg,

maar wie hoort nu in mijn oor mijn stem?

Wie spreekt er woorden met mijn mond?

Wie kijkt er naar buiten met mijn ogen? Wat is de ziel?

Ik kan niet ophouden zulke vragen te stellen.

Als ik een teugje van het antwoord zou proeven

zou ik uit de gevangenis ontsnappen om te gaan drinken.

Ik ben hier niet met mijn instemming gekomen

en ik kan hier niet op die manier weggaan.

Wie mij ook hier gebracht heeft zal mij naar huis moeten brengen.

Deze poezie. Ik weet nooit wat ik ga zeggen.

Ik plan haar niet.

Als ik haar niet opzeg

word ik heel rustig en dan spreek ik zelden.


Rumi stelt in dit gedicht indringende vragen.
Waar we vandaan komen en waar we heen gaan. Wat de ziel is. Wat ons thuis is.
Wie er in hem spreekt als hij spreekt?
Ik weet niet hoe het met u is, maar deze vragen hebben tegen-woordig gelukkig weer een verassende weerklank en actualiteit.
Ze resoneren weer met ons eigen leven, met ons eigen hart.
Ik heb bij het lezen van dit gedicht ook muziek laten horen, muziek waarnaar Rumi in de achttien openingsregels ‘Luister naar het Riet’ van zijn befaamde epische leergedicht de Mathnawi verwijst.

Het is de muziek van de ney-fluit, een rietfluit die in Turkije gebruikt werd en wordt, en die een heel bepaalde klank vertegenwoordigt, de klank van heimwee, van verlangen en hunkering.
De fluit is gemaakt van riet of bamboe, is van zijn rietbed gesneden en gescheiden en verlangt weer terug naar die bron, zijn plaats van herkomst.
Voor Rumi is die rietfluit een symbool voor de mens en voor de menselijke conditie".



Tot zover een stukje uit de tekst van Paul Mulder over het werk van Rumi.

De lezing raakte me echt (wat een modekreet) en dat is niet gek natuurlijk.
Rumi is een wereldberoemd dichter en mysticus en wereldwijd bewonderd door
mensen met heel verschillende achtergronden.

Wel vind( en vond) ik de poëzie erg 'romantisch', met een vurigheid die me wat dramatisch overkomt, maar daarom nog niet minder indrukwekkend.

ENTHOUSIASME OVER EEN DEENSE SERIE,

Weer een heel andere, misschien wel tegengestelde vreugde is het bekijken van de serie Borgen.
De naam van de serie (De burcht) verwijst naar het regeringscentrum Christiansborg in Kopenhagen, het gebouw dat onder meer het Deense parlement (Folketinget) en het departement (Statsministeriet) van de minister-president huisvest.
Hoewel de serie tot de fictie behoort en de personages, hun belevenissen en de politieke partijen dus verzonnen zijn, verwijst de plot wel naar herkenbare situaties en locaties.
De centrale figuur is politica Birgitte Nyborg, gespeeld door Sidse Babett Knudsen.
In de loop van de 2 x 10 afleveringen moet zij in haar functie van Statsminister (minister-president) bijna dagelijks keuzes maken tussen haar oorspronkelijke idealen en de harde politieke werkelijkheid.
Vertrouwensrelaties met andere politici worden regelmatig op de proef gesteld en er wordt veel gevraagd van haar vermogen om behendig te opereren.
Daarbij moet zij soms vuile handen maken. Bovendien wordt het steeds minder mogelijk haar gezinsleven overeind te houden.
Zij kan maar weinig thuis zijn, haar echtgenoot wil zelf carrière maken en haar opgroeiende zoon en dochter hebben het moeilijk.

De bedenker en belangrijkste scenarioschrijver is Adam Price, die de serie heeft geschreven met Jeppe Gjervig Gram en Tobias Lindholm.
Voor de afzonderlijke afleveringen worden wisselende regisseurs ingezet, met als coördinerend regisseur Søren Kragh-Jacobsen, die eerder bekroond werd met een Bodil voor de kinderfilm Gummi-Tarzan en tot de oprichters van Dogma 95 behoorde.



In de serie gaat het niet over mystiek of filosofie, maar wel over idealen, moraal, verantwoordelijkheid, principes en leven met compromissen.
Het is mooi gedaan, het geeft denk ik wel een tamelijk reëel beeld van politiek bedrijven in deze tijd in Europa.
Goede acteurs, spannende dilemma's, op het 'Binnenhof van Denemarken' en op de redacties van dagbladen en nieuws tv en bij de minister president thuis.

LEESGROEP ‘COMPASSIE’
De Compassie leesgroep is iedere keer weer inspirerend,
We zijn al een keer overnieuw begonnen, het is een intens boek, veel info om over na te denken en toe te passen in het dagelijks leven( pogingen daartoe).

Hoofdstuk 7 ‘Besef van onze beperkte kennis' zijn we al twee keer door-gegaan en nog niet alles begrepen of erkend, (voor mezelf sprekend).
Het is net als bij zazen- beoefening, steeds weer opnieuw beginnen en aandachtig zijn bij al wat je doet en denkt.....
steeds beseffen dat wat je ziet en hoort maar een deel is van de ‘werkelijkheid’.

Compassie ontwikkelen en vergroten is niet op stel en sprong gebeurd, een traag en enigszins moeizaam proces en moeilijk af te dwingen.
En erover denken en proberen is nog wat anders dan in de praktijk brengen.
Compassie met jezelf is al een hele stap, maar ruimte maken voor de ander, hoe ingewikkeld ook, is mogelijk.....

En dan, er valt veel te genieten in de ‘relatieve’ wereld: bijvoorbeeld op deze fantastische
website: http://www.brainpickings.org

Nu was het deze pagina die me groot plezier deed, deel een en deel vier van een mooie vierdelige serie over/door Richard Feynman:
(dubbelklik op het beeld voor groot scherm)
deel 1

deel 4